Trong số hơn 4 triệu người Việt sinh sống định cư ở nước ngoài, có khoảng gần 500.000 người có học vị cao, có kiến thức sâu rộng về các lĩnh vực khoa học, công nghệ, quản lý kinh tế... Nhiều người trong số đó có vị trí quan trọng trong các viện nghiên cứu, trường đại học, bệnh viện, công ty… của các nước và các tổ chức quốc tế. Tuy sống và làm việc ở các nước có trình độ phát triển cao, chịu ảnh hưởng về nhận thức, tư duy, lối sống khác với trong nước, nhưng cũng như bà con kiều bào ta nói chung, đại bộ phận trí thức kiều bào vẫn nặng lòng hướng về quê hương mong muốn có cơ hội tham gia đóng góp vào công cuộc xây dựng, phát triển đất nước.
100 năm trước, tại Paris (Pháp), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khai sinh “Nhóm người An Nam yêu nước” - tiền thân của Phong trào Việt kiều yêu nước và Hội người Việt Nam tại Pháp ngày nay. Qua nhiều thế hệ và trải bao thăng trầm, nhưng trong suốt chiều dài lịch sử ấy, những người Việt tại Pháp vẫn giữ một lòng gắn bó với dân tộc... Pháp là đất nước có đông đảo người Việt Nam sinh sống, học tập và làm việc. Trong cộng đồng người Việt ở đây có nhiều trí thức, chuyên gia ở các chuyên ngành, lĩnh vực khác nhau. Sinh sống ở Pháp nhưng một số trí thức người Việt vẫn luôn quan tâm tới sự phát triển của đất nước Việt Nam và đóng góp nhiều hoạt động thiết thực.
Trong cộng đồng người Việt Nam ở Pháp có khoảng 40.000 trí thức, chuyên gia. Đội ngũ trí thức gốc Việt ở Pháp tập trung ở nhiều lĩnh vực khoa học và kinh tế phát triển của Pháp như công nghệ điện tử, thông tin - viễn thông, công nghệ sinh học, các lĩnh vực quản lý kinh tế, ngân hàng .. Ngoài sự đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước sở tại, các trí thức người Việt tại Pháp cũng chính là nguồn lực tiềm năng, là cầu nối đưa Việt Nam tiếp cận với các công nghệ mới, tạo dựng quan hệ hợp tác với các cơ sở kinh tế, khoa học ở các nước.
Trong năm vừa rồi điều gắn kết nhiều nhất chính là lý tưởng vì Việt Nam. Có thể lý tưởng đó lúc thì là vì sự độc lập tự do, lúc thì vì thống nhất nước nhà, lúc thì vì sự phát triển trong thời kỳ khó khăn và hiện nay lý tưởng đó là như thế nào? Chủ đề đó sẽ là một cuộc trao đổi sôi nổi giữa những thế hệ hiện nay và chính họ sẽ là người tìm ra giải pháp đó.
Hơn 60 năm sinh sống, học tập, làm việc tại Pháp, GS Nguyễn Quý Đạo luôn miệt mài giới thiệu, đóng góp vào việc kết nối hai đất nước Việt-Pháp, và tìm cách quảng bá cho văn hóa truyền thống Việt đến bạn bè Pháp và quốc tế. Tốt nghiệp Đại học Centrale Paris, là Tiến sĩ Khoa học Nhà nước Đại học Paris năm ông chỉ mới 30 tuổi, sau đó ông đã trải qua các vị trí: Giám đốc cao cấp danh dự của Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp (CNRS), Giáo sư Đại học Centrale Paris, Giám đốc Văn phòng đại diện khu vực Đông Nam Á của CNRS đặt tại Hà Nội, Giáo sư trách nhiệm khoa Vật liệu mới của chương trình Đào tạo kỹ sư chất lượng cao (PFIEV) tại Việt Nam, đồng chủ nhiệm chương trình hợp tác Pháp – Việt về quang phổ của CNRS và Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
Ông chia sẻ: “Hồi đó những hợp tác của Pháp và Việt Nam là nhiều nhất ở Châu Á. Với cương vị là Giám đốc của Văn phòng đại diện tôi đã giúp rất nhiều các giáo viên. Hồi đó Chính phủ mình đã có nhiều học bổng để cho đi du học ở các nước ngoại quốc. Học bổng này gọi là học bổng 322, cho 3 năm đi học để làm luận án.”
Nối bước lớp cha anh, những thế hệ người Việt kế cận sau này cũng làm rạng danh người Việt trên trường quốc tế. GS. TS Nguyễn Đức Khương đến với Pháp và đang viết tiếp câu chuyện của những trí thức người Việt tại đây. Theo bảng xếp hạng RePEc năm 2016, ông là người Việt đầu tiên lọt vào top 10 chuyên gia kinh tế trẻ hàng đầu thế giới, top 5% kinh tế gia hàng đầu thế giới. GS-TS Nguyễn Đức Khương từng giảng dạy tại Trường Quản trị kinh doanh Lyon, Viện Quản trị doanh nghiệp Grenoble, giảng viên chính thức tại Học viện Thương mại Paris. Ông cũng tham gia nghiên cứu, giảng dạy tại ĐH Paris 1 Panthéon-Sorbonne và nhiều trường đại học ở Việt Nam.
Lĩnh vực nghiên cứu chính của ông là thị trường tài chính mới nổi, tài chính năng lượng, mô hình biến động và quản lý rủi ro ở các thị trường vốn quốc tế. GS-TS Nguyễn Đức Khương tham gia ban biên tập của hơn 10 tạp chí chuyên ngành về kinh tế - tài chính quốc tế. Ông cũng là thành viên trẻ nhất trong Tổ tư vấn của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, tham gia thúc đẩy một số chương trình phát triển kinh tế - xã hội trọng điểm của đất nước, như chuyển đổi số. Từ một vài năm trở lại đây, ông đã dành nhiều tâm huyết xây dựng Hội Khoa học và Chuyên gia người Việt tại Pháp gọi tắt là AVSE Global
Anh Khương chia kể lại: “Chúng tôi bắt đầu cũng đơn giản thôi, từ việc xác định xem ở Việt Nam có mảng công việc nào mà các chuyên gia, tri thức người Việt ở trên thế giới và đồng nghiệp của họ là các bạn bè quốc tế yêu Việt Nam và muốn đóng góp cho Việt Nam. Từ nhu cầu đấy chúng tôi sẽ xác định xem nhóm đối tượng chuyên gia nào, ai là người phù hợp. Từ đó chúng tôi sẽ đưa họ về bằng các chương trình và dự án cụ thể. Đến nay chúng tôi kết nối được khá nhiều trong nhiều mảng chuyên môn khác nhau, đặc biệt là vấn đề liên quan đến lĩnh vực khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo, nghiên cứu phát triển và tư vấn chính sách.”
Anh NGUYỄN THANH TÙNG - Chủ tịch Hội sinh viên Việt Nam tại Paris (UEVP) cũng chia sẻ: “Từng có 2 năm đồng hành cùng AVSE và có cơ hội làm việc trực tiếp cùng chủ tịch Nguyễn Đức Khương, là cơ hội cũng là may mắn của cá nhân mình khi được trực tiếp cảm nhận nguồn năng lượng, nhiệt huyết của anh chị với sứ mệnh kết nối sức mạnh trí tuệ của người Việt xuất sắc toàn cầu vì một Việt Nam thịnh vượng. Với cá nhân mình thì AVSE luôn là một điểm đến tin cậy dành cho mọi tri thức người Việt có mong muốn học hỏi, phát triển và đóng góp một phần công sức cho đất nước.”
GS. TS Nguyễn Đức Khương- Chủ tịch Hội AVSE Global
Theo số liệu của hãng tin AFP (Pháp), tính tới ngày 9/12, châu Âu đã ghi nhận trên 20 triệu ca mắc COVID-19. Châu Âu hiện là khu vực chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất của đại dịch COVID-19 trên thế giới. Chính phủ Pháp đã đưa ra lệnh phong tỏa toàn quốc lần thứ 2 đến ngày 15/12 và có thể sẽ gia hạn đến hết năm 2020 nếu ca mắc mới giảm xuống dưới mức 5.000 ca/ngày. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp tại đây đặc biệt là ngành dịch vụ du lịch nhà hàng, khách sạn. Chính vì vậy cơ hội việc làm và khởi nghiệp của các bạn trẻ người Việt tại Pháp bị hạn chế rất nhiều. Tuy nhiên, không vì vậy mà những trí thức Việt ở đây nản lòng. Họ thích nghi nhanh với hoàn cảnh và đã tổ chức những hội thảo trực tuyến với sự tham gia tích cực của người Việt tại đây. Anh PHẠM TRƯỜNG THI, Chuyên gia công nghệ tại Pháp cung cấp thêm thông tin cho chúng tôi: “Pháp hiện nay họ đặt mục tiêu đến năm 2025 sẽ có 25 kỳ lân công nghệ nên tất cả các nguồn lực, cách chính sách của Pháp về khởi nghiệp đều xoay quanh mục tiêu đó. Thông qua chương trình French tech visa Chính phủ Pháp mong muốn thu hút các nhân tài về công nghệ, các doanh nhân, các nhà đầu tư đến Pháp để thành lập doanh nghiệp và khởi nghiệp, cùng nhau xây dựng nước Pháp trở thành một trung tâm khởi nghiệp của châu Âu. Với 12 năm kinh nghiệm làm việc tại Pháp trong lĩnh vực công nghệ, tôi nhận thấy các bạn trẻ cần phải có một kỹ năng công nghệ vững chắc, song song đó họ cũng cần có một nền tảng về ngôn ngữ và văn hóa Pháp để có thể hòa nhập làm việc trong môi trường khởi nghiệp tại Pháp.”
Những trí thức Việt Nam ở Pháp nói riêng và châu Âu nói chung dù là những thế hệ đầu hay các bạn trẻ mới tới đây đều có chung một tâm niệm vì một Việt Nam phát triển và hợp tác tốt đẹp giữa hai bên. Trong Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 45-CT/TW về việc tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa IX về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh cũng khẳng định đẩy mạnh công tác NVNONN trong tình hình mới là nhiệm vụ chung của các bộ, ngành, địa phương, các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài... Với sự quan tâm sâu sắc của Ðảng, Nhà nước, sự quyết tâm của các cơ quan, đoàn thể trong hệ thống chính trị và sự đồng lòng, chung sức của người dân ở trong và ngoài nước, công tác về NVNONN sẽ tiếp tục đạt được những thành tựu mới, góp phần củng cố vững chắc khối đại đoàn kết dân tộc và xây dựng đất nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh. Ðó cũng chính là khát vọng và niềm tin của mọi người con đất Việt trên khắp năm châu.
“Khi chúng tôi làm việc với các chuyên gia và đưa họ đến Việt Nam thì họ đều nói là trái đất rất là tròn và nhỏ. Bởi phương tiện đi lại bây giờ rất thuận lợi. Họ đến với Việt Nam với một tình yêu đất nước và con người Việt Nam. Họ rất thán phục những gì mà chúng ta đã làm được trong quá khứ. Và họ cũng thấy được sự phát triển của Việt Nam trong thời gian vừa qua, nhất là thành tích mà Việt Nam đạt được trong các chương trình xóa đói giảm nghèo, nâng cao chương trình dân trí, đưa Việt Nam hội nhập vào thế giới ngày càng ngoạn mục. Điều đó giúp cho họ đến với chúng ta dễ dàng hơn và bản thân chúng ta tiếp cận với họ cũng dễ dàng hơn. Cho nên khoảng cách không phải rào cản. Hơn thế nữa nó cho phép mình xem ai là người quan tâm”, GS Nguyễn Đức Khương nói.
Ông NICOLAS WARNERY, Đại sứ Pháp tại Việt Nam cũng chia sẻ: “Chỉ cần họ có tài năng, chúng tôi sẽ tạo điều kiện cho họ sang Pháp một cách thuận lợi nhất. Thứ hai, chúng tôi có những cải cách để điều chỉnh bộ luật lao động ở Pháp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp hợp tác và thậm chí khi chia tay cũng trong điều kiện dễ dàng nhất mà không bị những thủ tục hành chính rắc rối cản trở con đường phát triển của họ. Thứ ba, về nguồn tài chính, chúng tôi có các quỹ đầu tư của nhà nước với số tiền lên tới 1,6 tỷ Euro, trong đó có 300 triệu Euro dành cho công nghệ hàng đầu. Ngoài ra, chúng tôi có nhiều cải cách về thuế, đặc biệt là giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế lợi tức… Nói cách khác những đòn bẩy về thuế này sẽ giúp các doanh nghiệp có động cơ hợp tác và phát triển. Cuối cùng là chương trình French Tech 120. Chương trình được đưa ra để các đối tác trong cơ quan thẩm quyền có thể hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp trong quá trình phát triển.”
Trong những năm tới, tình hình thế giới sẽ tiếp tục phức tạp và tác động nhiều mặt tới môi trường an ninh và phát triển của Việt Nam, tạo ra thuận lợi và thách thức đan xen. Việt Nam bước vào thời kỳ chiến lược mới (2021 - 2030) với yêu cầu cao hơn về phát triển và hội nhập. Trong điều kiện đó, người Việt Nam ở nước ngoài đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển toàn diện của Việt Nam. Với hơn 4 triệu người đang sinh sống và làm việc, học tập tại nước ngoài, người Việt luôn được đánh giá cao về tri thức, thái độ làm việc và sự cầu thị ham học hỏi của mình. Những tri thức này đang ngày ngày nỗ lực cống hiến tài năng của mình không chỉ cho Việt Nam, cho Pháp hay châu Âu mà còn toàn nhân loại. Họ là những nhịp cầu vững chắc nối dài cho sự hợp tác phát triển giữa Việt Nam và thế giới.